توماس تی. سکین | برگردان: آیدین ترکمه

دیالکتیکِ سرمایه: تفسیری اونویی

دریافت نسخه‌ی PDF نظریه‌ی اقتصادیِ مارکسیْ نظامی دیالکتیکی، و نه متعارف3، را بنا می‌کند. اگرچه برخی از ویژگی‌های مهم دیالکتیک پیش‌تر در جایی دیگر طرح شده است، اما برداشتی نظام‌مندتر از این موضوع، به‌ویژه از نسخه‌ی هگلی‌ـ‌مارکسیِ دیالکتیک، می‌تواند مطلوب باشد. بی‌تردید، شرح‌های بسیاری از این نوع دیالکتیک در ادبیات مارکسیستی در دسترس است، اما از بخت بد همه‌ی آن‌ها قابل اتکا نیستند. در واقع، برخی از آن‌ها بیشتر گمراه‌کننده اند تا آموزنده. بخشی از دشواری، برخاسته از این واقعیت است که دیالکتیک را نمی‌توان به‌طور عام یا انتزاعی شرح داد، زیرا دیالکتیکْ منطقی اکیداً صوری (انتزاعی‌ـ‌عام) نیست، بلکه منطقی صوری‌ـ‌‌جوهری/ذاتی (انضمامی‌ـ‌ترکیبی) است. به بیان دیگر، دیالکتیکْ نظامی غایت‌شناسانه را بنا می‌کند و نه نظامی همان‌گویانه را. ما در تشریح4 دیالکتیکی اغلب از پیش‌روی از انتزاع به انضمام حرف می‌زنیم. ادامه‌ مطلب …

مارکسیسم سیاسی، دخالت‌گری سوسیالیستی است | شهاب برهان

دریافت نسخه‌ی PDF توضیح پراکسیس: این متن پیش‌تر در قالب مجموعه یادداشت‌هایی در صفحه‌ی فیسبوکی رفیق شهاب برهان انتشار یافته است. بنا به اهمیت موضوعات طرح شده در این یادداشت‌ها، با کسب اجازه از نویسنده، آن‌ها را در قالب متن حاضر منتشر می‌کنیم. با این توضیح که از دید ما مضمون کلی این متن دعوتی است از چپ سوسیالیستی برای آسیب‌شناسی انتقادی وضعیت کنونی‌اش، که به باور ما -نیز- ضرورتی اساسی در مقطع کنونی است [رجوع کنید به جستاری در ضرورت بازسازی گفتمان انقلابی | پراکسیس]. امیدواریم با مشارکت رفقای علاقمند بتواینم این موضوع را پی‌بگیریم. *** 1– اکسیونیسم ابتر موجی بودن، خصلت ناگزیرِ حساسیت‌های بیرونِ گودی است. حادثه‌ای در جایی اتفاق می‌افتد، مثل قلوه سنگی در برکه‌ای. موجی ایجاد می‌شود و بعد، موج، می‌خوابد حساسیت‌ها هم. کسانی که در ادامه‌ مطلب …

نو-امپریالیسم و امپریالیسم انحصاری | جان بلامی فاستر و سمیر امین | ترجمه‌ی هومن کاسبی و معصومه فراهانی

دریافت نسخه‌ی پی.دی.اف. جروه توضیح برای انتشار این دفتر پیش‌روی شتابان سرمایه‌داری در الگوی تهاجمی نولیبرالی‌ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک شرق، این باور عمومی را القاء می‌کرد/می‌کند که چهره‌ی جهان به‌کلی تغییر یافته است و اندیشه‌های قدیم مناسبتی با فهم واقعیت‌های جهان نو ندارند. در همین راستا، ایدئولوژی‌های مسلط نه‌فقط هر نوع بدیل غیرسرمایه‌دارانه و باورهای انقلابی را توهم سیاسی قلمداد می‌کنند، بلکه به‌منزله‌ی پیکریابی صدای پیروزمند سرمایه، بدیهی‌ترین واقعیت‌ها را نیز تحریف می‌کنند یا وارونه جلوه می‌دهند. شاید یکی از شاخص‌ترین واقعیت‌هایی که وارونه جلوه داده می‌شود، ماهیت دخالت‌های نظامی «بشردوستانه» باشد که منافع اقتصادی و ژئوپولتیکی فاتحان نظامی این مداخلات را این‌بار به‌میانجی شعار‌های مبتنی بر «حقوق بشر» و «دموکراسی‌» تأمین می‌کنند. با این همه، پس از تهاجم ایالات متحد و متحدانش به افغانستان ادامه‌ مطلب …

ریشه‌های خشونت جنسی | نویسنده:‌ ساندرا بلادورث | مترجم: هومن کاسبی

دریافت نسخه‌ی PDF چیزی زننده در قلب این جامعه وجود دارد. جریانی دائمی از گزارش‌های تلخ، آزارهای [مستمر] جنسی را فهرست می‌کند. مساله فقط خشونت خانگی مردان نیست، همان خشونتی که بیشترِ توجه عمومی بر آن متمرکز شده‌‎ است؛ بلکه همچنین آزار کودکان توسط کشیش‌‎ها و معلمین در تمام نهادهای مذهبی؛ سوء‎استفاده از سالمندان، معلولین، بیماران روانی، و کودکان، که ظاهرا قرار است در مؤسسات [مختلف] از آن‎ها مراقبت شود؛ و نیز آزارهای جنسی در زندان‎‌ها و اردوگاه‌‎های بازداشت پناهجویان. وبسایت same same از میزان بالایی از آزار شریک‌های جنسی در میان همجنسگرایان/ دوجنس‌گراها/ ترنس*ها1/ میان‌جنسی‌ها2 و دگر‌جنس‌گرایان گزارش می‎‌دهد. با این حال، با وجود همه‌ی رسیدگی‌ها و «دغدغه‌‎های» ریاکارانه از طرف سیاست‌‎مداران و رئیس پلیس‌‎ها، جز عبارت‌هایی بی‌‎محتوا درباره‌ی «فرهنگ خشونت مردانه»، تلاش کمی برای توضیح این حقایق هولناک ادامه‌ مطلب …

پس از این چه؟ | مجموعه مصاحبه‌هایی با فعالین جنبش‌های اجتماعی در یونان

دریافت نسخه‌‌ی پی.دی.اف. جزوه اروپا در تابستان ۲۰۱۵ دستخوش رویدادهای مهمی‌ است، که وضعیت بحرانی یونان فقط یکی از نشانه‌های آن است، گیریم نشانه‌ای پرصدا و تعیین‌کننده. اتحادیه‌ی اروپا اگرچه موقتاً توانسته است به مدد تشدید مصوبه‌های نژادپرستانه، کشتی‌های نظامی و رصدهای ماهواره‌ای، هجوم پناهجویان گریزان از پیامدهای سرمایه‌داری را به مرزهایش متوقف کند (یا به واقع، آن‌ها را در عمق دریاها مدفون سازد)، اما میلیون‌ها قربانی نئولیبرالیسم در درون مرزهای خود را نمی‌تواند به همان راحتی انکار و منکوب کند، به خصوص کسانی را که برای تغییر این وضعیت به پا خاسته‌اند. برای غالب مردم اروپا، که چندین دهه متاثر از گفتارهای ملوّن و پربسامد سیاست‌مداران و رسانه‌های جریان اصلی، درک روشنی از پیامدهای حاد سرمایه‌داری نولیبرال در جوامع پیرامونی نداشتند، بحران اقتصادی سراسری ۲۰۰۸ نخستین زنگ خطر را ادامه‌ مطلب …

ﻋﺮﻭﺳﮏ ﻭ ﮐﻮﺗﻮﻟﻪ‌ﯼ ﺷﺮﯾﻌﺘﯽ (ویراست جدید) | یاشار دارالشفاء

دریافت نسخه‌ی PDF یادداشت (از کاوه دارالشفاء) برای ویراست جدید: این مقاله با نظر و موافقت نگارنده‌ی آن بازنشر می‌شود. دلایل بازنشر این مقاله بدین شرح است: اول. این مقاله درحالی با موافقت نویسنده برای اولین بار در سایت بنیاد شریعتی انتشار یافت که نویسنده ناچار به زندان رفت و فرصت ویرایش نهایی را نیافت. دوم، به خاطر بازنشر متعدد نسخه‌ی اولیه‌ی مقاله، طی ماه‌های گذشته در سایت‌ها و صفحات شخصی، در حالی که پیش‌تر نویسنده‌ی مقاله اقدام به تدوین ویراست جدیدی از این مقاله کرده بود و آن را برای انتشار در اختیار بنیاد شریعتی گذاشته بود. سوم، تعلل سایت بنیاد شریعتی در انتشار نسخه‌ی جدید. توضیح سایت بنیاد شریعتی برای اولین بار انتشار مقاله: «مقاله ی ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﯼ یاشار دارالشفاء، ﺩﺍﻧﺶﺁﻣﻮﺧﺘﻪﯼ کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و رفاه اجتماعی ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ادامه‌ مطلب …

کارل مارکس و «سرمایه»: آینه‌ای که ترجیح می‌دهیم به آن ننگریم! | نویسنده: خیرت رویتن | ترجمه: طاها زینالی

دریافت نسخه‌ی PDF توضیح مترجم: خیرت رویتن اقتصاددان و مارکس‌شناس هلندی است. وی همچنین استاد اقتصاد در دانشگاه آمستردام و نیز عضو حزب سوسیالیست هلند است. او این متن را به مناسبت انتشار ترجمه‌ی هلندیِ جدیدی از جلد اول کتاب سرمایه (ترجمه‌ای از ویراست فرانسوی این کتاب در سال ۲۰۱۰) و برای ارائه در همایش «مارکس همچنان موضوعیت دارد» به مخاطبان عمومی تهیه کرده است. رویتن در این متن کوتاه، نکات مهمی را در ارتباط با کتاب «سرمایه» به طور فشرده و به زبانی (نسبتا) ساده برای علاقه‌مندان بیان می‌کند؛ نکات روشنگری که به بیان خود او «برخی از سوء‌تفاهم‌های حول این کتاب را از مسیر درک خواننده کنار می‌زند و خواننده را نسبت به دامچاله‌های پیش روی‌اش اگاه می‌کند». * * * امروز، اول ماه مه ۲۰۱۰، ترجمه‌ی جدید ادامه‌ مطلب …

آموزش رهایی‌بخش در آرای پائولو فرِیره | ترجمه و اقتباس: سارا امیریان

دریافت نسخه‌ی PDF یادداشت پراکسیس: از پائولو فریره اغلب به عنوان یکی از چهره‌هایی یاد می‌شود که شیوه‌ای انقلابی را در دانش پداگوژی (تعلیم‌ و تربیت) بنیان نهاد. نزد فریره با این درک محوری مواجه می‌شویم که ستمدیدگان (محرومان و سرکوب‌شدگان اقتصادی-اجتماعی) اگرچه از توان درونی فهم و یادگیری برخوردارند، اما تحت فشار ساختارهای طبقاتی و ستم‌ها و محرومیت‌های محیطی، در شرایط معمول امکان چندانی برای شناخت و پرورش قابلیت‌های خود نمی‌یابند؛ یعنی استثمار و سرکوب و ستم نه تنها ساحت فعلیت زندگی‌ ستمدیدگان، بلکه ساحت بالقوه‌گی‌های انسانی آنان را نیز در برمی‌گیرد. از نظر فریره به طور کلی ستمدیده تصویر خود را از خلال همان دریچه‌‌ای می‌نگرد که ستمگر پیش روی او گشوده است و حتی تصویری که ستمگر از او پرداخته است را درونی می‌کند و بدین‌ترتیب به ادامه‌ مطلب …

لوکاچِ ما – لوکاچِ آن‌ها ؛ به بهانه‌ی انتشار کتاب «گفتگوهایی با گئورگ لوکاچ» ترجمه‌ی امید مهرگان | نوید قیداری

دریافت نسخه‌ی PDF امید مهرگان در مقدمه‌ای که بر کتاب نوشته است، می‌گوید: «هنوز هم کسانی پیدا می‌شوند که نمی‌دانند لوکاچ به استالین دلبستگی نداشت، البته این کسان خیال می‌کنند لنین و استالین نام یک نفر است.» راستش شاید این جمله بتواند خیال نومارکسیست‌ها را آسوده کند، اما فقط با توسل به آشکارترین شکلِ تجاهل‌ورزی موفق به این کار می‌شود. حتماً لنین و استالین دو نفر هستند نه یک نفر؛ امّا در عین حال گئورگ لوکاچ نیز نام یک نفر است نه دو نفر! سازش‌های او با نظام استالین چیزی نیست که بتوان به همین راحتی دستکاری‌اش کرد. البته من نمی‌خواهم در اینجا ادّعا کنم سال‌های حیات او در دوره‌ی استالین به خوبی و خوشی گذشت. او در این دوره مدّتی تبعید شد، مدّتی را در بازداشت به سر برد، ادامه‌ مطلب …

«روشنفکران ارگانیک»، بحث در این است یا وسوسه این است؟ نکاتی کوتاه در مورد نسبت روشنفکران و مبارزه‌ی طبقاتی | نویسنده: مارال س

دریافت نسخه‌ی PDF مقدمه‌ی پراکسیس: پراکسیس موضوع روشنفکران و مفاهیم مرتبط و درهم تنیده با آن را از جمله موضوعات بسیار با اهمیت و چالش‌برانگیز در حوزه‌ی بحث‌های درونی چپ می‌داند و در راستای ضرورت پی‌جویی پاسخ‌هایی برای فراروی از وضعیت کنونی چپ، به سهم خود تلاش کرده/می‌کند به بحث و گفتگو پیرامون این مساله دامن بزند. در ادامه‌ی انتشار برخی مطالب بیرونی پیرامون این مقوله، متن حاضر را شروعی برای بازتاب اختلاف نظرات گریزناپذیر درونی‌مان حول این مسأله تلقی می‌کنیم. امید و تلاش ما آن است که با پیگیری مجدانه‌ی این بحث‌، گره‌گاه‌های نظری موضوع، دلالت‌های کاربردی آن‌ها، نقاط اختلاف‌نظر و همچنین همگرایی‌های نظری روشن‌تر شوند. در همین راستا برای غنی‌‌تر شدن این تاملات، به همراه شدن مخاطبان پراکسیس نیز در این چالش امید بسته‌ایم و از ورودشان به ادامه‌ مطلب …