خیرت رویتن

کارل مارکس؛ اثر او و تغییرات عمده در تفسیرهای آن

دریافت نسخه‌ی PDF نویسنده: خیرت رویتن ترجمه: طاها زینالی   توضیح مترجم خیرت رویتن اقتصاددان هلندی، عضو حزب سوسیالیست هلند در مقام مشاور اقتصادی، پژوهش‌گر مارکسی در حوزه‌ی نقد اقتصاد سیاسی و یکی از نظریه‌پردازانی است که آثار علمی متعددی را در تفسیر و بازسازی و بسط مباحث سرمایه بر اساس روش دیالکتیک نظام‌مند و نظریه‌ی شکل ارزش نوشته و منتشر کرده است. اخیراً ترجمه‌ی دو متن کوتاه از او، با عناوین «روش مارکس»1 و «روش دیالکتیکی»2، در وبسایت پراکسیس منتشر شد، این دو متن در کنار یک‌دیگر یک معرفی‌ ابتدایی از درک رویتن از روش دیالکتیکیِ مارکس در سرمایه به دست می‌دهند. ترجمه و انتشار مقاله‌ی حاضر3 نیز در راستای همین هدف، و به‌طور کلی در راستای معرفی خوانش‌ها و تفاسیر مباحث سرمایه بر اساس دیالکتیک نظام‌مند4 و شکل ادامه‌ مطلب …

خیرت رویتن | ترجمه: طاها زینالی

روش دیالکتیکی

دریافت نسخه‌ی PDF روش دیالکتیکی خیرت رویتن ترجمه: طاها زینالی توضیح مترجم: اخیراً ترجمه‌ی متنی از خیرت رویتن با عنوان «روش مارکس» در وبسایت پراکسیس منتشر شد1 که در توضیح‌اش —ضمن معرفی فشرده‌ی فعالیت‌های علمی و پژوهشی خیرت رویتن— اشاره شده بود که آن متن برای درج در یک کتاب راهنمای روش‌شناسی اقتصادی به نگارش درآمده بود و در همان کتاب متن دیگری از رویتن با عنوان «روش دیالکتیکی»، یعنی متن حاضر، نیز به چاپ رسیده بود. رویتن در این متن نیز، همچون متن «روش مارکس»، تلاش دارد تا به زبانی نسبتاً ساده‌شده توضیح مختصری از روش دیالکتیکی برای دانشجویان اقتصاد و اقتصاد سیاسی ارائه دهد. روشی که رویتن در این‌جا توضیح می‌دهد، دیالکتیک نظام‌مند است که، بنا به گفته‌ی رویتن، خاستگاه نظری‌اش را در آثار فلسفیِ هگل می‌توان یافت. ادامه‌ مطلب …

نویسنده: خیرت رویتن | ترجمه: طاها زینالی

روش مارکس

دریافت نسخه‌ی PDF روش مارکس خیرت رویتن ترجمه: طاها زینالی توضیح مترجم: خیرت رویتن1 اقتصاددان هلندی و استاد اقتصاد در دانشگاه آمستردام است که به‌عنوان یکی از صاحب‌نظران در حوزه‌ی رابطه‌ی هگل و مارکس شناخته می‌شود. او یکی از پژوهش‌گران مارکسی در حوزه‌ی نقد اقتصاد سیاسی با خوانش دیالکتیک نظام‌مند و از نظریه‌پردازان شکل ارزش است، و مقالات بسیاری را در تفسیر و بازسازی مباحث مربوط به دیالکتیک نظام‌مندِ سرمایه و مسائل دیگر در حوزه‌ی نقد اقتصاد سیاسی به انتشار رسانده است؛ او همچنین ویراستاری برخی از این مجموعه‌مقالات را بر عهده داشته است. او و مایکل ویلیامز کتاب مهمی به‌نام شکل ارزش و دولت: گرایش‌های انباشت و تعین‌یابی سیاست اقتصادی در جامعه‌ی سرمایه‌داری2 تألیف کرده‌اند؛ اثری که تونی اسمیت درباره‌اش چنین می‌نویسد: ”هیچ اثر دیگری بازسازی نظام‌مند [نظریِ] مارکس ادامه‌ مطلب …

رابرت آلبریتون | برگردان: آیدین ترکمه

مرور کتاب «دیالکتیک جدید و سرمایه‌ی مارکس» اثر کریستوفر جِی. آرتور

دریافت نسخه‌ی PDF مرور کتاب «دیالکتیک جدید و سرمایه‌ی مارکس» اثر کریستوفر جِی. آرتور1 رابرت آلبریتون برگردان: آیدین ترکمه   کریستوفر آرتور بخش عمده‌ای از زندگی پژوهشی‌اش را وقف مطالعه‌ی ارتباط بین سرمایه‌ی مارکس و منطق هگل کرده است. خواندن این کتاب برای آن‌هایی که به سرمایه علاقه‌مندند، از اهمیت برخوردار است، زیرا ذهن را بر معنا و توالی مقوله‌ها در اثر بزرگ مارکس متمرکز می‌کند. آرتور در این کتاب شیوه‌ای اکیداً دیالکتیکی را برای خوانش پیوند مقوله‌ها در فصول یک تا شش جلد اول سرمایه پیشنهاد می‌کند، شیوه‌ای که به موازات منطق هگل است. آرتور در این کتاب بر آن است که باید فصول یک تا شش جلد اول سرمایه را اکیداً به سان نظریه‌ای درباره‌ی کالا، پول، و سرمایه به سان شکل‌های گردش خواند. در نتیجه، محتوای این ادامه‌ مطلب …

کریستوفر جی. آرتور | ترجمه: فروغ اسدپور

دیالکتیک نظام‌مند

دریافت نسخه‌ی PDF دیالکتیک نظام‌مند کریستوفر جی. آرتور ترجمه: فروغ اسدپور توضیح پراکسیس: نسخه‌ی اصلیِ این مقاله در کتاب «دیالکتیک برای قرن جدید» در سال ۲۰۰۸ به چاپ رسیده است. این کتاب حاوی مجموعه‌مقالاتی به ویراستاری تونی اسمیت و برتل اولمن درباره‌ی دیالکتیک است. از این مجموعه پیش‌تر مقاله‌ی «دیالکتیک سرمایه: تفسیری اونویی» از توماس تی. سکین و با ترجمه‌ی آیدین ترکمه در وبسایت پراکسیس منتشر شده است1. ترجمه‌ی مقالات دیگر این کتاب نیز یک‌به‌یک در وبسایت پراکسیس انتشار خواهند یافت. نکته‌ی دیگر این‌که کتابی از نگارنده‌ی این مقاله، کریستوفر آرتور، با عنوان «دیالکتیک جدید و سرمایه‌» با ترجمه‌ی فروغ اسدپور در ایران به چاپ رسیده است؛ مقاله‌ی حاضر نسخه‌ای متفاوت از فصل چهارم آن کتاب2 با همین عنوان، یعنی «دیالکتیک نظام‌مند» است. که البته در این نسخه بخش‌هایی از ادامه‌ مطلب …

توماس تی. سکین | برگردان: آیدین ترکمه

دیالکتیکِ سرمایه: تفسیری اونویی

دریافت نسخه‌ی PDF نظریه‌ی اقتصادیِ مارکسیْ نظامی دیالکتیکی، و نه متعارف3، را بنا می‌کند. اگرچه برخی از ویژگی‌های مهم دیالکتیک پیش‌تر در جایی دیگر طرح شده است، اما برداشتی نظام‌مندتر از این موضوع، به‌ویژه از نسخه‌ی هگلی‌ـ‌مارکسیِ دیالکتیک، می‌تواند مطلوب باشد. بی‌تردید، شرح‌های بسیاری از این نوع دیالکتیک در ادبیات مارکسیستی در دسترس است، اما از بخت بد همه‌ی آن‌ها قابل اتکا نیستند. در واقع، برخی از آن‌ها بیشتر گمراه‌کننده اند تا آموزنده. بخشی از دشواری، برخاسته از این واقعیت است که دیالکتیک را نمی‌توان به‌طور عام یا انتزاعی شرح داد، زیرا دیالکتیکْ منطقی اکیداً صوری (انتزاعی‌ـ‌عام) نیست، بلکه منطقی صوری‌ـ‌‌جوهری/ذاتی (انضمامی‌ـ‌ترکیبی) است. به بیان دیگر، دیالکتیکْ نظامی غایت‌شناسانه را بنا می‌کند و نه نظامی همان‌گویانه را. ما در تشریح4 دیالکتیکی اغلب از پیش‌روی از انتزاع به انضمام حرف می‌زنیم. ادامه‌ مطلب …

نو-امپریالیسم و امپریالیسم انحصاری | جان بلامی فاستر و سمیر امین | ترجمه‌ی هومن کاسبی و معصومه فراهانی

دریافت نسخه‌ی پی.دی.اف. جروه توضیح برای انتشار این دفتر پیش‌روی شتابان سرمایه‌داری در الگوی تهاجمی نولیبرالی‌ پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک شرق، این باور عمومی را القاء می‌کرد/می‌کند که چهره‌ی جهان به‌کلی تغییر یافته است و اندیشه‌های قدیم مناسبتی با فهم واقعیت‌های جهان نو ندارند. در همین راستا، ایدئولوژی‌های مسلط نه‌فقط هر نوع بدیل غیرسرمایه‌دارانه و باورهای انقلابی را توهم سیاسی قلمداد می‌کنند، بلکه به‌منزله‌ی پیکریابی صدای پیروزمند سرمایه، بدیهی‌ترین واقعیت‌ها را نیز تحریف می‌کنند یا وارونه جلوه می‌دهند. شاید یکی از شاخص‌ترین واقعیت‌هایی که وارونه جلوه داده می‌شود، ماهیت دخالت‌های نظامی «بشردوستانه» باشد که منافع اقتصادی و ژئوپولتیکی فاتحان نظامی این مداخلات را این‌بار به‌میانجی شعار‌های مبتنی بر «حقوق بشر» و «دموکراسی‌» تأمین می‌کنند. با این همه، پس از تهاجم ایالات متحد و متحدانش به افغانستان ادامه‌ مطلب …

ﻋﺮﻭﺳﮏ ﻭ ﮐﻮﺗﻮﻟﻪ‌ﯼ ﺷﺮﯾﻌﺘﯽ (ویراست جدید) | یاشار دارالشفاء

دریافت نسخه‌ی PDF یادداشت (از کاوه دارالشفاء) برای ویراست جدید: این مقاله با نظر و موافقت نگارنده‌ی آن بازنشر می‌شود. دلایل بازنشر این مقاله بدین شرح است: اول. این مقاله درحالی با موافقت نویسنده برای اولین بار در سایت بنیاد شریعتی انتشار یافت که نویسنده ناچار به زندان رفت و فرصت ویرایش نهایی را نیافت. دوم، به خاطر بازنشر متعدد نسخه‌ی اولیه‌ی مقاله، طی ماه‌های گذشته در سایت‌ها و صفحات شخصی، در حالی که پیش‌تر نویسنده‌ی مقاله اقدام به تدوین ویراست جدیدی از این مقاله کرده بود و آن را برای انتشار در اختیار بنیاد شریعتی گذاشته بود. سوم، تعلل سایت بنیاد شریعتی در انتشار نسخه‌ی جدید. توضیح سایت بنیاد شریعتی برای اولین بار انتشار مقاله: «مقاله ی ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﯼ یاشار دارالشفاء، ﺩﺍﻧﺶﺁﻣﻮﺧﺘﻪﯼ کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و رفاه اجتماعی ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ادامه‌ مطلب …

کارل مارکس و «سرمایه»: آینه‌ای که ترجیح می‌دهیم به آن ننگریم! | نویسنده: خیرت رویتن | ترجمه: طاها زینالی

دریافت نسخه‌ی PDF توضیح مترجم: خیرت رویتن اقتصاددان و مارکس‌شناس هلندی است. وی همچنین استاد اقتصاد در دانشگاه آمستردام و نیز عضو حزب سوسیالیست هلند است. او این متن را به مناسبت انتشار ترجمه‌ی هلندیِ جدیدی از جلد اول کتاب سرمایه (ترجمه‌ای از ویراست فرانسوی این کتاب در سال ۲۰۱۰) و برای ارائه در همایش «مارکس همچنان موضوعیت دارد» به مخاطبان عمومی تهیه کرده است. رویتن در این متن کوتاه، نکات مهمی را در ارتباط با کتاب «سرمایه» به طور فشرده و به زبانی (نسبتا) ساده برای علاقه‌مندان بیان می‌کند؛ نکات روشنگری که به بیان خود او «برخی از سوء‌تفاهم‌های حول این کتاب را از مسیر درک خواننده کنار می‌زند و خواننده را نسبت به دامچاله‌های پیش روی‌اش اگاه می‌کند». * * * امروز، اول ماه مه ۲۰۱۰، ترجمه‌ی جدید ادامه‌ مطلب …

پس زدن با دست، با پا پیش کشیدن | نویسنده: نوید قیداری

دریافت مقاله به صورت کتابچه‌ی PDF توضیح پراکسیس: مقاله‌ی پیش‌رو به لحاظ خاستگاه اولیه‌‌اش در امتداد بحث قلمی نویسنده (نوید قیداری) و علی عباس‌بیگی است، که چندی پیش حول وضعیت سرمایه‌داری در ایران درگرفت و در وبسایت «تز یازدهم» منتشر شد. متن حاضر می‌کوشد از آن بحث مشخص فراتر برود و در عین حال هسته‌ی اساسی آن بحث را پی بگیرد. مولف در این مقاله، به نقد یک درک رایج در تحلیل مناسبات سرمایه‌دارانه‌ی ایران، که از قضا در چارچوب اندیشه‌ی چپ عرضه می‌شود، می‌پردازد. در این راستا، وی مبانی تحلیلی درک یوسف اباذری از پیش‌روی مناسبات نئولیبرالی در ایران،‌ که در رساله‌ای به نام «بنیادگرایی بازار» (در نشریه‌ی مهرنامه) منتشر شده است را مورد بررسی انتقادی قرار می‌دهد. مولف بر آن است که چنین نقدی از این رو اهمیت ادامه‌ مطلب …