به نظر من ریشه اصلی انفعال کنشگران دو مسئله است: یکی مجازی بودنِ فضای کنش‌ها و دومی واکنشی بودن اقدامات ما. هر کدام از این دو، دلایل فراوان، مشترک و غیر قابل انکاری دارند. به عنوان نمونه می‌توان سرکوب شدید خیابانی را دلیل «مجازی شدن» کنش‌ها و نیز فقدان راهکار‌های موثر برای پیشبرد جنبش را دلیل «واکنشی شدن» کنش‌ها دانست. با نگاهی دقیق‌تر متوجه می‌شویم که «مجازی بودن» به گونه‌ای زیر مجموعه «واکنشی بودن» است. از منظری دیگر می‌توان گفت اگر جنبش از رویه «واکنشی» به رویکرد «کنشی» تغییر فاز دهد، بی‌شک شاهد حضور آن در صحنه حقیقی نیز خواهیم بود. از این رو پرسش معروف «چه باید کرد؟» به باور من مشخصا بر این نکته تاکید دارد که چگونه می‌توان «جنبش سبز» را به روز‌های پر کُنش آغازینش بازگرداند. از سوی دیگر در این شکی نیست که احیای جنبش و در واقع هر گونه دخالت‌گری فعال کنشگران در روند نمو آنْ تنها از طریق پیشبرد امر سازمان‌یابی امکان‌پذیر است. امری که متاسفانه به اندازه‌ای که باید جدی گرفته نشده و یا به دلیل برخی موانع موجود به هیچ وجه پیشبرد رضایت‌بخشی نداشته است. لازم به ذکر است که نمی‌توان همه‌ی دلایل عدم تحقق حداقل‌هایی از کار جمعی و سازمان‌یابی در داخل کشور را به فضای سرکوب و شرایط امنیتی داخل کشور تقلیل داد. نا‌مربوط نیست اگر بگوییم که تا به حال حتی از ساده‌ترین امکانات فضای مجازی برای ایجاد شبکه‌های اجتماعی حقیقی بهره نبرده‌ایم.
از آن چه گفته شد می‌شود نتیجه گرفت که فراروی از وضعیت انفعالی حاضر تا حد زیادی به توانایی ما در ایجاد شبکه‌های حقیقی بستگی دارد. شبکه‌های اجتماعی حقیقی که غیبت‌شان امروز خسارت سنگینی به بدنه جنبش تحمیل کرده دارای ویژگی‌هایی است که در ادامه به دو مورد مهم از آنها اشاره می‌کنم. شبکه‌های اجتماعی (حقیقی) در حد خرد و کلانْ استقلالی را طلب می‌کنند که ناخودآگاه امکان استفاده ابزاری از توان و انرژی آنها را به مقدار چشمگیری کاهش می‌دهد و از طرفی در نبود رسانه‌های مستقل و انحصار طلبی بی قید و شرط تریبون‌داران جنبش سبز، گروه‌های مستقل با داشتن حتی یک وبلاگ ساده می‌توانند به بیان مطالباتشان بپردازند و نهایتا در راستای مطالبات خود «عمل» کنند. نکته بعدی این که با به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی می‌توان در مطالعه، پژوهش، بومی سازی و عملیاتی کردن شیوه‌های مختلف مبارزه همت نهاد و نتیجه‌های ارزشمندی بدست آورد. حتی با فرض اینکه ما بهترین و کاراترین شیوه‌ی مبارزه را با تمام ساز و کار‌هایش یافته باشیم، مگر نه آن است که این شیوه‌ها به دست اجتماع مردمی حقیقی عملیاتی می‌شوند؟
بنابراین تشکیل شبکه‌های کم تعداد محلی می‌تواند در قدم اول با ایجاد ارتباط میان کنشگران، موجب بالا رفتن روحیه آنها چه در داخل و چه در خارج شده، و در قدم بعدیْ زمینه را برای بررسیِ شیوه‌های مبارزه و آغاز به تمرین آن در فضای حقیقی فراهم سازد.
۱۸ تیر ۱۳۹۰