دریافت نسخهی PDF
نوشتهی: ليلى شرومس
برگردان: خسرو چیتگر
منتشر شده در وبسایت «نقد پروسه»
آنهایی که روایت رژیم بشار را کاملا پذیرفته بودند که بشار علیه تروریستهای القاعده (در یک جنگ وجودی) مبارزه میکند باید (در اثر مبارزات این هفته در سوریه) گیج شده باشند.
فعالان انقلابي مدتي طولاني است که عليه گروهِ «دولت اسلامي عراق و شام (ISIS)» معروف به «داعش» و وابسته به شاخهي اصلي القاعده در سوريه، دست به تظاهرات زدهاند1. اين گروه، از مبارزان جهاديِ جنگطلبِ عمدتا خارجي تشکيل شده و به جاي مبارزه در خط مقدم و يا هماهنگ با گروههاي مخالف مسلح، بر تحکيم کنترل خود بر بخشهاي بزرگي از قلمرو عمدتا شماليِ کشور متمرکز شد است. اين گروه در مناطق تحت کنترل خود و در مغايرت با اکثريت قريب به اتفاق مردم محلي، با پيادهسازي تفسيري سختگيرانه از قوانين شريعت و با تجاوز به حقوق زنان و اقليتها از جمل تحميل پوشش بر زنان و حمله به کليساها، امارات اسلامي برقرار کرده است2. اين گروه همچنین مسئول انجام حملات وحشيانه عليه غيرنظاميان، اعدامهاي عمومي و کشتار فرقهاي بوده است3. در طي ماههاي اخير، داعش يورشهايي به مواضع ارتش آزاد سوريه (FSA) انجام داده و فرماندهان ارتش آزاد سوريه را ربوده و اعدام کرده است. اين گروه همچنین فعالان مدني اپوزيسيون به ويژه فعالان رسانهها را مورد هدف قرار داده است که منجر به حملات به دفاتر و دستگيريها در شهرهاي الرقه، حلب و اخيرا در قلب انقلاب يعني کفرنيل شده است4. در مراکز بازداشت داعش، شکنجه، شلاق و اعدامهاي خودسرانه رايج است5. با رد اين گروه، ايدهئولوژي و شيوه هاي آنان، معترضان در تظاهراتها به طور منظمي خروش «داعش و رژيم يکي هستند» و «مرگ بر داعش» سر ميدادند6. زنان در اين اعتراضات نقش مهمي بازي کردند. انقلابي شجاع «سعاد نوفل» با ايستادهگي در برابر داعش در شهر الرقه الهامبخش زناني ديگر براي اعتراض در سراسر کشور شد7.
به شيوهاي واژگونه، هنگامي که رژيم سوريه حملاتي به شهرهاي الرقه و حلب انجام ميداده است، حملات آنان به مناطق مسکوني غيرنظامي (عمدتا کارگري) و نه مواضع يا دفاتر مرکزي داعش بوده است8. دفاتر مرکزي داعش در شهر الرقه در بزرگترين ساختمان شهر مستقرند به گونهاي که هدف قرار دادن آنان سخت نيست اما به جاي آنان، هدف حملات هوايي رژيم سوريه، کشتار دانشآموزان مدارس است9. داعش به عنوان سپر بلاي حملات رژيم سوريه به خيزش مردمي عمل کرده است. زندان اسد از فعالان سکولار و غيرنظامي پر است در حالي که زندانيان وابسته به القاعده در روزهاي اوليهی انقلاب آزاد شدند.
در روزهاي اخير تظاهرات عليه داعش افزايش يافته است و حتا در مناطقي که اين گروه محدود است از جمله حومهي دمشق و درعا در جنوب نيز رخ ميدهد. در 3 ژانويه شهروندان در سراسر کشور براي محکوم کردن شيوههاي استبدادي و ايدهئولوژي ارتجاعي و نيز شکنجههاي اخير و قتل دکتر حسين آلسليمان فرماندهی احرار آل شام (معروف به ابوالريان) به خيابانها ريختند10. اعتراضات اين هفته ادامه يافته است11 و فعالان 10 ژانويه را به عنوان «روز خشم» عليه القاعده در سوريه و رژيم ناميدهاند12. اين «انقلاب در انقلاب» است و شهادتي روشن از مردم سوريه که داعش نمايندهي آنان نيست.
در جبههی نظامي نيز يک جنگ تمام عيار در برابر داعش در جريان است. در 3 ژانويه گروههاي وابسته به ارتش آزاد سوريه و همچنین گروه تازه تاسيس جبههي اسلامي و جيشالمجاهدين درگيري شديدي را با داعش شروع کردند. اين گروهها پايگاههاي بسياري در شمال را عقب رانده اند و تعداد زيادي از جنگجويان داعش را اسير کردهاند13. از 7 ژانويه، گزارشهاي توييتر فعالان اشاره ميکند که داعش از 10 مکان در شهر حلب، 6 مکان در ادلب، 3 مکان در ديرالزور و 1 مکان در حما بیرون رانده شده است14. برخی از مناطق آزاد شده از دست داعش، مانند شهرهای منبج و بنش، به دنبال اعمال کنترل شورشيان، در معرض گلولهباران شديد رژيم اسد قرار گرفتهاند که باعث شد در مورد شهر بنش، داعش قادر به پس گرفتن شهر شود و گمانهزنيها در مورد هماهنگي نظامي بين داعش و رژيم سوريه افزايش يابد. داعش نشان داده است که بدون مبارزه و ارتکاب يک قتلعام عليه نيروهاي ارتش آزاد سوريه در شهر الرستن، آنجا را ترک نميکند15. داعش در 6 ژانويه،50 زنداني را که در بازداشتگاهي در حلب نگهداري ميشدند و شامل زنان و فعالان بودند و همچنین بازداشتشدگانی را در شهرهاي حارم و ادلب، قبل از خروجشان از اين مناطق اعدام کردند16. نگرانيهايي نيز در مورد خروج داعش از برخي مناطق وجود دارد ماداميکه داعش در حال آوردن نيرو از جاهاي ديگر است که ممکن است حاکي از آن باشد که آنها مهياي حملات متقابل ميشوند17.
مبارزه با داعش ممکن است هنوز پيروز نباشد، اما اين مبارزه نشاندهندهي نقطه عطفي در انقلاب است به گونهاي که شاخهي نظامي و فعالان مدني که خواستار برچيده شدن داعش هستند به هم پيوستهاند. با اين وجود، شکست داعش به معناي شکست همهي گروههاي داراي ايدهئولوژي القاعده نيست به گونهاي که گروههايي مانند جبههالنصره که در حال حاضر تحت حملهي نظامي قرار ندارد و حتا توسط حسن عبود رهبر جبههي اسلامي توسعه داده شده است، نمونههايي از دنبالکنندهگانِ داعش هستند18. با جبههالنصره به دليل سوري بودنِ بيشتر اعضايش و عدم تعارض با ديگر گروههاي مخالف مسلح و داشتن ساختار دولت مدني کثرتگرا و يا آزار و اذيت نکردن شهروندان به حدي که داعش انجام داده است و به جاي آن تمرکز بيشترش بر اپوزيسيون رژيم سوريه، بيشتر مدارا شده است. با اين حال مخالفتهاي شديدي با جبههالنصره از سوي فعالان مدني وجود دارد و اين گروه مدتها است که به عنوان يک نيروي ضد انقلابي شناخته ميشود19.
جبههي اسلامي که به تازگي شکل گرفته و ائتلافي از يازده تشکيلات عمدتا سلفي است، با اين که از القاعده نيست و بخشي از اپوزيسيون مسلح رژيم سوريه به حساب ميآيد، نيز نگراني ديگر برخي از فعالان انقلابي است20. ايدهئولوژي اين گروه، تنها، اندکي با داعش تفاوت دارد. اين گروه توسط سلطنتهاي ارتجاعي در خليجفارس پشتيباني ميشود و تمايل دارد يک دولت اسلامي بر اساس تفسير پيوريتاني [پاکديني] از اسلام ايجاد کند که به پسرفتي در حقوق اقليتها و زنان منتهي ميشود. برخي از اعضاي آن (از جمله زهران علوش فرماندهی نظامي اين گروه) در گفتمانهاي فرقهاي درگير شدهاند که خواستار پاکسازيِ سوريه از شيعيان و علويها است21. اين ايدهئولوژي قطعا با خواستههاي اپوزيسيون مدني سکولار و ستون فقرات انقلابي که خواستار يک دولت دموکراتيک مدني براي تمام شهروندان سوريه فارغ از قوميت، فرقه يا جنسيت است، بسيار فاصله دارد. غياث نعيسه به درستي اشاره ميکند که حملهي جبههي اسلامي به داعش ممکن است بيشتر به چالش کشيدن يک رقيب باشد و نه دفاع از اهداف اصلي انقلاب22. اين احتمال وجود دارد که گرايش بسياري از مبارزان به جبههي اسلامي به دليل دسترسي به کمکهاي نظامي و حمايت خارجي باشد (که ارتش آزاد سوريه آنها را تکذيب کرده است) و نه اشتراک ايدهئولوژيک. بدون شک، تکوين جبههي اسلامي و اتحاد تشکلهاي بزرگ و قدرتمند نظامي ميتواند برتريهاي نظامي در مبارزه با اسد به ارمغان بياورد. اما پيروز شدن در نبرد عليه رژيم (و القاعده) برابر با دستيابي به اهداف انقلاب نيست. مبارزهي مردم سوريه با استبداد و براي آزادي، کرامت و عدالت اجتماعي همچنان ادامه دارد.
10 ژانویه 2014
* این مقاله ترجمهای است از: ‘Revolution within the revolution’: The battle against ISIS
1 For more information and links to protests see, Leila Shrooms ‘The Rise of Al Qaeda in Syria: Separating Fact from Mythology’, (22 October 2013) http://leilashrooms.wordpress.com/2013/10/22/the-rise-of-al-qaeda-in-syria-separating-fact-from-mythology/#more-34
2 Syrian Freedom Forever, ‘Dynamics and Prospects for the Syrian Revolutionary Process’, https://syriafreedomforever.wordpress.com/2013/12/06/dynamics-and-prospects-for-the-syrian-revolutionary-process/
3 Human Rights Watch, ‘You Can Still See Their Blood’, (11 October 2013) http://www.hrw.org/reports/2013/10/11/you-can-still-see-their-blood
4 See ‘Statement of the Raqqa Information Center in protest of the continued harassments by ISIS (Islamic State in Iraq and Syria)’, 4 November 2013 http://syriafreedomforever.wordpress.com/2013/11/04/statement-of-the-raqqa-information-center-in-protest-of-the-continued-harassments-by-isis-islamic-state-in-iraq-and-syria/ and ‘ISIS takes on Kafranbel, the voice of the uprising’, 30 December 2013 http://www.dailystar.com.lb/News/Middle-East/2013/Dec-30/242626-isis-takes-on-kafranbel-the-voice-of-the-uprising.ashx#axzz2piHYidFu
5 Amnesty International, ‘Syria: prisoners tortured and summarily killed in secret ISIS detention centres- new briefing’, (19 December 2013) http://www.amnesty.org.uk/press-releases/syria-prisoners-tortured-and-summarily-killed-secret-isis-detention-centres-new
6 Syria Untold, ‘Syrian activists, between the struggle against the regime and the struggle against the Islamic State of Iraq and Syria’, (10 October 2013) http://www.syriauntold.com/en/story/2013/10/10/5512
7 Syria Untold, ‘The Raqqa woman who faced the Islamic State of Iraq and Syria’, (17 October 2013) http://syriauntold.com/en/story/2013/10/17/5811
8 During the recent brutal assault with barrel bombs by the regime in Aleppo which killed many civilians, this was a picture of the untouched ISIS HQ: http://imgur.com/r/syriancivilwar/ZfTLX0G
9 Human Rights Watch, ‘Syria: Fuel-Air Bombs Strike School’, http://www.hrw.org/news/2013/10/01/syria-fuel-air-bombs-strike-school
10 See Syria Freedom Forever, ‘Protests against ISIS, January 3, 2014’, https://syriafreedomforever.wordpress.com/2014/01/03/protests-against-isis-january-3-2014/
11 See protest from Al Raqqa, (5 January 2014) https://www.youtube.com/watch?v=2zzX6c9eb2U&feature=youtu.be
12 See http://yallasouriya.wordpress.com/2014/01/05/10-01-2014-day-of-rage-against-alqaeda-isis-and-assad-in-syria/
13 See here for a map, from 4 January, showing attacks on ISIS strongholds and areas where battles are taking place https://twitter.com/ced_lab/status/419611104310853632/photo/1/large?utm_source=fb&utm_medium=fb&utm_campaign=notgeorgesabra&utm_content=419641966180057089
17 Valerie Szybala, ‘The Battle Against ISIS’, 6 January 2014, http://pulsemedia.org/2014/01/06/the-battle-against-isis/
18 See ‘Daily Bulletin of the Islamic Front’, 3 January 2014, http://yallasouriya.wordpress.com/2014/01/03/daily-bulletin-of-the-islamic-front-3-1-2014/
19 See, Syrian Freedom Forever, ‘Syria or elsewhere, there are no pure revolutions, just revolutions …’ (7 June 2013) http://syriafreedomforever.wordpress.com/2013/06/07/syriaor-elsewhere-there-are-no-pure-revolutions-just-revolutions/ and this protest against arrest of family members by Jabhat Al Nusra in Al Raqqa in June 2013 https://www.youtube.com/watch?v=9hOsyH7zasw&sns=em and Leila Shrooms ‘The Rise of Al Qaeda in Syria: Separating Fact from Mythology’, (22 October 2013) http://leilashrooms.wordpress.com/2013/10/22/the-rise-of-al-qaeda-in-syria-separating-fact-from-mythology/#more-34
20 Syrian Freedom Forever, ‘Dynamics and Prospects for the Syrian Revolutionary Process’, https://syriafreedomforever.wordpress.com/2013/12/06/dynamics-and-prospects-for-the-syrian-revolutionary-process/
21 Joshua Landis, ‘Zahran Alloush: His Ideology and Beliefs,’ http://www.joshualandis.com/blog/zahran-alloush/ It may also be the case that Islamic Front members such as Ahrar Al Sham participated in sectarian massacres such as those in Lattakia and Adra, there are conflicting reports as to this at present and accusations have been denied by Islamic Front members. See for example, Human Rights Watch, ‘Syria: Executions, Hostage Taking by Rebels’, http://www.hrw.org/news/2013/10/10/syria-executions-hostage-taking-rebels
22 Ghayath Naisse, ‘Fight against all forms of tyranny and against the forces of the counter-revolution’, (6 January 2014) in Arabic https://syriafreedomforever.wordpress.com/2014/01/06/%D9%86%D9%86%D8%A7%D8%B6%D9%84-%D8%B6%D8%AF-%D9%83%D9%84-%D8%A3%D8%B4%D9%83%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%B3%D8%AA%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D9%88%D8%B6%D8%AF-%D9%82%D9%88%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%AB/